ผื่นผ้าอ้อม โรคผิวหนังในเด็กทารกที่พ่อแม่ต้องใส่ใจ

ผื่นผ้าอ้อมเป็นอาการที่พบบ่อยในทารกอายุต่ำกว่า 12 เดือน ซึ่งเกิดจากการสัมผัสปัสสาวะและอุจจาระเป็นเวลานาน ทำให้ผิวหนังอักเสบ
อาการรวมถึงผื่นแดง บวม หรือจุดบนก้น ต้นขา และอวัยวะเพศ ซึ่งอาจทำให้เด็กรู้สึกไม่สบายตัวและร้องไห้
การป้องกันและดูแลเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนผ้าอ้อมบ่อยๆ การใช้ครีมทาผื่นผ้าอ้อมที่ปราศจากสารระคายเคือง และการปล่อยให้ลูกมีช่วงเวลาที่ไม่ใส่ผ้าอ้อม

Putting on a diaper after applying nappy cream.

ผิวเด็กทารกบางกว่า อ่อนนุ่มกว่า และแพ้ง่ายกว่าผิวของผู้ใหญ่มาก นอกจากนี้ ระดับ pH ของผิวก็สูงกว่า ทำให้ผิวมีความไวต่อสารระคายเคือง ทำให้เด็ก ๆ มีอาการผื่นผ้าอ้อมเกิดขึ้นบ่อย ๆ แต่หากดูแลอย่างถูกต้องตั้งแต่แรก ก็สามารถหายได้ ไม่ต้องเป็นกังวล

Bepanthen baby cream helps deal with nappy rash.

ผื่นผ้าอ้อมคืออะไร ?

ผื่นผ้าอ้อม เป็นโรคที่เกิดขึ้นบ่อย โดยเฉพาะในเด็กทารกในช่วงที่ยังใส่ผ้าอ้อม ผื่นผ้าอ้อมจะมีลักษณะเป็นผื่นแดง เป็นแผล บวม หรือเป็นจุดที่ก้น ต้นขา และบริเวณอวัยวะเพศ เมื่อสัมผัสบริเวณที่เป็นผื่น อาจจะรู้สึกว่าผิวของลูกร้อนกว่าปกติ

เมื่อเด็ก ๆ โตขึ้น ก็จะเป็นผื่นผ้าอ้อมน้อยลงกว่าอย่างเห็นได้ชัด โดยช่วงอายุที่เด็ก ๆ มีอาการผื่นผ้าอ้อม มักจะเป็นช่วงอายุ 12 เดือนแรก เนื่องจากปัสสาวะและอุจจาระบ่อย และเมื่อสัมผัสกับผิวบอบบาง สารต่าง ๆ สามารถซึมผ่านผิวมากขึ้น จึงจำเป็นต้องได้รับการปกป้องดูแลเป็นอย่างดี

อย่างไรก็ตาม เราสามารถทาครีมเพื่อปกป้องผิวของลูกน้อยไม่ให้เจอกับสารที่ก่อความระคายเคืองได้ โดยควรเลือกที่ปราศจากสารปรุงแต่ง เช่น สี น้ำหอม หรือสารกันเสีย ซึ่งอาจทำให้ผิวที่บอบบางนั้นแพ้ได้ง่าย นอกจากนี้ควรมีส่วนประกอบที่ไม่ทำให้ผิวอับชื้น และมีส่วนประกอบของโปรวิตามินบี 5 ก็จะช่วยบำรุงผิวอีกทางหนึ่ง

Using nappy cream before putting on a diaper.

ผื่นผ้าอ้อมมีผลต่อเด็กทารกอย่างไร ?

ผื่นผ้าอ้อมในเด็ก เป็นโรคผิวหนังชนิดหนึ่งที่เรียกว่า "Diaper Dermatitis" หรือ "Nappy Rash" ทำให้ผิวอักเสบ เป็นผื่น และคันได้ ส่งผลให้เด็ก ๆ รู้สึกไม่สบายตัว งอแง และร้องไห้เมื่อถูกสัมผัสหรืออาบน้ำ รวมถึงตื่นบ่อยในเวลากลางคืน

ผื่นผ้าอ้อมเกิดจากสาเหตุอะไร ?

สาเหตุที่พบมากที่สุดของผื่นผ้าอ้อมคือ การใส่ผ้าอ้อมที่เลอะอุจจาระ ปัสสาวะ รวมถึงการเสียดสี ผิวบอบบางของทารกจะเจ็บและอ่อนแอลงเมื่อสัมผัสกับสารในปัสสาวะซึ่งทำให้ระคายเคือง และรวมถึงเอนไซม์ที่อยู่ในอุจจาระ

ผื่นผ้าอ้อมอาจลุกลามมากยิ่งขึ้น หากใส่ผ้าอ้อมที่รัดแน่นเกินไป เพราะทำให้เกิดการเสียดสีและทำให้ไขมันปกป้องผิวหลุดออก นอกจากนี้ ยังลดการถ่ายเทของอากาศที่ผิว หากปล่อยไว้โดยไม่ดูแล อาจทำให้ติดเชื้อราจำพวก Candida Albicans นอกจากนี้ อุปกรณ์เช็ดทำความสะอาดผิวทารกและผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดบางชนิดก็อาจทำให้เกิดการระคายเคืองได้เช่นกัน

ผื่นผ้าอ้อมมีโอกาสเกิดขึ้นบ่อยมากขึ้นจากสาเหตุดังนี้

คลอดก่อนกำหนด
ไม่สบาย
เพิ่งฟื้นตัวจากการได้รับวัคซีน
กำลังได้รับยาปฏิชีวนะ
มีอาการท้องเสีย
หย่านม
เป็นผื่นผิวหนังอักเสบจากพันธุกรรม

ผื่นผ้าอ้อมมีอาการอย่างไรบ้าง ?

ผื่นผ้าอ้อมมักเกิดขึ้นกับทารกที่อายุไม่เกิน 12 เดือน โดยมักจะพบว่ามีลักษณะอาการดังต่อไปนี้

ผิวหนังบริเวณที่สัมผัสกับผ้าอ้อมมีอาการบวม อักเสบ หรือแดงเป็นวงกลาง อย่างบริเวณแก้มก้น อวัยวะเพศ ต้นขาด้านใน และท้องน้อย
ผิวแดง แตกต่างจากผิวบริเวณอื่นอย่างเห็นได้ชัด และขยายเป็นวงกว้าง
มีอาการคัน ทำให้รู้สึกไม่สบายตัว ร้องไห้บ่อยและง่ายขึ้น
อาจจะมีแผลถลอก หากว่าปล่อยเอาไว้ โดยเฉพาะบริเวณที่เสียดสีกับผ้าอ้อม
อาจจะมีตุ่มน้ำหรือหนอง หากอาการรุนแรงขึ้น

ลูกเป็นผื่นผ้าอ้อมต้องดูแลรักษาอย่างไรบ้าง ?

หากพบว่าลูกมีอาการของผื่นผ้าอ้อม ให้คุณพ่อคุณแม่ดูแลเบื้องต้นดังต่อไปนี้

ทาครีมหรือขี้ผึ้ง ปัจจุบันผื่นผ้าอ้อมมียาทาหรือครีมรักษาผื่นผ้าอ้อมที่มีส่วนผสมของ Lanolin (ลาโนลิน) ที่ช่วยเคลือบและปกป้องผิวจากความชื้น และ Dexpanthenol (โปรวิตามินบี 5) ที่ช่วยซ่อมแซมผิว ลดการอักเสบและผื่นแดง
เปลี่ยนผ้าอ้อมบ่อย ๆ ไม่ให้เปียกหรือสกปรกนานจนเกินไป และควรใช้ผ้าอ้อมที่มีขนาดพอดี ไม่รัดแน่นหรือหลวมจนเกินไป
มีช่วงเวลาที่ไม่ใส่ผ้าอ้อม เพื่อให้ผิวได้สัมผัสกับอากาศ ช่วยให้ผิวแห้งและหายจากผื่นได้เร็ว
หากผื่นเริ่มรุนแรงมากขึ้น ให้พบแพทย์เพื่อใช้ยารักษาตามคำแนะนำของแพทย์

เมื่อไรที่ต้องพาลูกไปพบแพทย์

หากดูแลรักษาอย่างเหมาะสม โดยการใช้ยาทาและทำความสะอาดอย่างต่อเนื่อง อาการต่าง ๆ จะดีขึ้นตามลำดับ แต่ควรพาเด็กไปพบแพทย์ ในกรณีดังต่อไปนี้

อาการผื่นไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน
ผื่นขยายวงกว้าง บวม แดง หรือเป็นแผล
มีอาการติดเชื้ออย่างการมีตุ่มพอง ตุ่มหนอง หรือของเหลวซึม
มีอาการไข้ หรืออาการอย่างอื่นร่วมด้วย

อาการผื่นผ้าอ้อมไม่ใช่สิ่งที่น่าวิตกกังวลหากได้รับการดูแลรักษาอย่างดี เพียงแต่ต้องใช้ยาทาและดูแลทำความสะอาดอย่างเหมาะสม ลดความชื้นและการสะสมของเชื้อราและแบคทีเรีย เพียงเท่านี้ ก็ช่วยให้อาการทุเลาและหายได้ในท้ายที่สุด

คำถามที่พบบ่อย (FAQ) เกี่ยวกับผื่นผ้าอ้อม

Q: ผื่นผ้าอ้อมเป็นอันตรายถึงชีวิตหรือไม่ ?

A: โดยปกติแล้วผื่นผ้าอ้อมไม่ได้เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่ถ้าปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ดูแลรักษาอย่างถูกวิธี อาจทำให้เกิดอาการแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา ซึ่งจะทำให้การรักษาซับซ้อนขึ้น

Q: ผื่นผ้าอ้อมสามารถป้องกันได้หรือไม่ ?

A: ได้แน่นอน โดยการเปลี่ยนผ้าอ้อมให้ลูกทันทีที่เปียกหรือเปื้อน และทำความสะอาดผิวลูกอย่างอ่อนโยนทุกครั้งหลังขับถ่าย พร้อมทั้งใช้ยาทาป้องกันผื่นผ้าอ้อมก่อนใส่ผ้าอ้อม นอกจากนี้ ควรเลือกผ้าอ้อมที่มีขนาดเหมาะสมกับลูก ไม่รัดแน่นจนเกินไป

Q: ครีมทาผื่นผ้าอ้อมสามารถใช้ได้ตั้งแต่ลูกอายุเท่าไร ?

A: ใช้ได้ตั้งแต่แรกเกิด โดยเลือกที่ปราศจากสารเคมีที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคือง อย่างน้ำหอม สี และสารกันเสีย และเลือกยาทาที่มีส่วนผสมที่เคลือบและปกป้องผิวอย่างลาโนลิน (Lanolin) และโปรวิตามินบี 5 (Dexpanthenol)

Q: อาการผื่นผ้าอ้อมหายเองได้ไหม ?

A: หากมีการดูแลและรักษาอย่างเหมาะสมจะสามารถหายได้ในไม่กี่วัน แต่หากว่าภายใน 2-3 วันอาการไม่ดีขึ้น ควรพาไปพบแพทย์ เพื่อทำการรักษาอย่างเหมาะสม